Meer dan een jaar na het gamified leerprogramma De Duurzame Spelen, denken Vattenfalls medewerkers nog steeds actief na over een duurzaam leven
Een koploperproject. Zo noemt PHI Factory het gamified leerprogramma De Duurzame Spelen bij de grote energieleverancier Vattenfall. Onder de productnaam PHI Accelerator ontwikkelt het adviesbureau sinds 2018 online leerprogramma’s over duurzaamheid door middel van gamification. Gedurende 6 weken doen alle medewerkers mee aan een online programma waarin ze leren, samenwerken, opdrachten uitvoeren en onderling gesprekken voeren. Afgestemd op de doelstelling van de betreffende organisatie. In het geval van Vattenfall: een fossielvrij leven binnen één generatie. In het voorjaar van 2021 ging de organisatie live: alle medewerkers in Nederland deden met hun teams mee aan het online leerprogramma ‘De Duurzame Spelen’.
Een fossielvrij leven in 6 weken
De Duurzame Spelen bestond uit 6 wekelijkse challenges over fossielvrij leven met iedere week een specifieke focus op een thema: een fossielvrij leven, duurzaam wonen, lekker eten, bewust winkelen, minder verspillen, en slimmer reizen. De challenges reikten vooral nuttige informatie aan voor het persoonlijk leven van de Vattenfall medewerker, zoals informatie over de impact van vliegvakanties en suggesties voor lekkere vegetarische gerechten.
In de drie maanden voor de livegang, ontwikkelden PHI Factory en Vattenfall samen de inhoud van de challenges. PHI als expert duurzaamheid en content schrijven, Vattenfall als expert van de energietransitie. Door deze samenwerking lag de kwaliteit van de content hoog en sloten de quizvragen en acties inhoudelijk perfect aan bij de beleving van de Vattenfall medewerker.
Succes door aandacht
Daarnaast bereidde het projectteam in die 3 maanden de succesfactoren voor livegang voor: zo’n 13 enthousiaste collega’s meldden zich aan als community manager. Iedere community manager kreeg een aantal teams toegewezen voor wie ze aanspreekpunt en motivator werden. Ook het hoger management gaf commitment af voor het programma in online live sessies met de gehele organisatie. Dit was één van de belangrijkste succesfactoren voor het slagen van De Duurzame Spelen volgens Mathijs Boonstra, International Projectmanager Customer & Solutions en destijds onderdeel van het projectteam van De Duurzame Spelen. ‘Alles wat je aandacht geeft, groeit. En dat gelde ook voor De Duurzame Spelen. Die aandacht was overal te vinden. Vanuit het management dat het programma promootte en de ruimte gaf aan medewerkers om mee te doen, vanuit de community managers die de mensen bottom-up motiveerden en vanuit de teamcaptains die teamsessies organiseerden: je kon er niet omheen’. Ook de deelnemers waarderen dat er tijd vrij gemaakt werd: daardoor kon iedereen meedoen.
De enthousiaste en zelforganiserende rol die Vattenfall zelf pakte in dit project wierp zijn vruchten af: maar liefst 96% van alle medewerkers deed mee aan De Duurzame Spelen, op vrijwillige basis. Het programma is in verband met de meivakantie en om een hoge werkdruk te voorkomen opgesplitst in twee periodes van 3 weken, met een maand tussentijd. PHI Factory: “Dit was de eerste keer dat we een programma in twee periodes opsplitsten en we waren benieuwd naar het effect hiervan op de participatiegraad. Maar we zagen geen grote verschillen met de programma’s die 6 weken zonder tussenpauze draaien. Naast de 96% deelname hebben we een totaalparticipatie, dus álle 6 challenges gespeeld en afgerond, van 58% bereikt. Meer dan de helft van de organisatie heeft dus het gehele programma afgerond. We beschouwen die groep dus als écht geactiveerd om duurzaam te denken en doen.”
Met het hele team aan de slag
De verschillende organisatieafdelingen deden mee als teams aan het online leerprogramma. Deelneemsters Mieke en Gerlies uit team Training, Quality en Capacity (TQC) vertellen dat ze de challenges wekelijks in een online sessie met het gehele team samendeden. Er werd slim samengewerkt en overlegd om de quizvragen te beantwoorden en zoveel mogelijk punten te verdienen. Ook de acties werden samen uitgevoerd. Mieke werkt als trafficer voor de klantenservice en vertelde: “Het was een leuke manier om met elkaar in gesprek te gaan over iets anders dan alleen het werk. De actie die me het meeste bijgebleven is, is de CO2 footprint calculator. Het was heel interessant om de uitkomsten met elkaar te vergelijken en te bespreken. Je wordt samen met de neus op de feiten gedrukt.”
In het begin waren sommige collega’s wel wat sceptisch over een online game voor de hele organisatie, vertellen de deelneemsters. “Maar je doet toch mee, omdat iedereen meedoet. En toen was het eigenlijk toch wel heel leuk.” vertelt Gerlies.
De succesformule van De Duurzame Spelen was volgens Mieke en Gerlies dat het laagdrempelig was om mee te doen en dat het leuk was omdat je elkaar kon aanmoedigen en er een competitie-element in zat. Het was leuk om als team samen te werken aan de challenges en je maakt kennis met simpele, nuttige informatie die voor jou een persoonlijke impact kan maken.
De deelneemsters merken beide op dat De Duurzame Spelen voornamelijk tot interessante gesprekken onder collega’s leidde. In het eigen team, maar ook met collega’s van andere afdelingen. Binnen Vattenfall is veel aandacht voor duurzaamheid: er is veel interne communicatie, er is een e-learning programma en er zijn regelmatig kennissessies over de energietransitie voor de medewerkers. Maar deze challenge ging een stapje verder: het ging veel meer over persoonlijke acties. “Met klanten hebben we het wel over energie besparen, maar niet over hoe vaak je je spijkerbroek draagt voordat je ‘m weggooit. Door persoonlijke voorbeelden over consumeren, wonen, eten en reizen met collega’s te bespreken werd er echt bewustwording gecreëerd.”
Een jaar na De Duurzame Spelen: zijn de medewerkers van Vattenfall nog steeds actief in het duurzaam denken en doen?
Ruim een jaar na afloop van De Duurzame Spelen zitten de challenges nog steeds goed in het geheugen. Mathijs Boonstra: “Toen ik jullie bericht kreeg voor dit interview dacht ik: jeetje, is dat alweer een jaar geleden? Want voor mijn gevoel is het nog helemaal niet zo lang geleden. Dus dat is volgens mij heel positief, dat het nog vers in je geheugen zit.” Ook Gerlies en Mieke zijn de Spelen nog niet vergeten: ze geven allerhande voorbeelden van gesprekken die ze gevoerd hebben en acties die ze gedaan hebben. De gesprekken leiden tot vier ontwikkelingen die zelfs nu nog, een jaar later, het effect zijn van 6 weken gamified leren met De Duurzame Spelen bij Vattenfall.
- Je wordt blijvend bewust van de impact van je eigen acties
Door zo intensief met de vijf onderwerpen wonen, eten, consumeren, verspillen en reizen bezig te zijn tijdens de Duurzame Spelen, gingen de collega’s ook kritisch naar hun eigen gedrag kijken. En dat blijft hangen. Mieke vertelt dat ze een paar maanden na De Duurzame Spelen een vliegvakantie naar Curaçao maakte. Ze koos er bewust voor, maar het voelde toch niet helemaal goed. In de weken na haar vakantie heeft ze de impact gecompenseerd door nog wat extra duurzamer te leven: minder vlees eten, korter douchen en wat minder vaak de droger aan thuis. - Het is gemakkelijker geworden om gesprekken te voeren over duurzaamheid
Alhoewel er bij Vattenfall vanuit de cultuur al veel over duurzaamheid gesproken wordt, gaan de gesprekken meestal over de energietransitie. Maar tijdens en na De Duurzame Spelen werd er op een heel ander niveau met elkaar gesproken: over persoonlijke voorbeelden, dilemma’s en gedragingen. Dit zorgde voor een nieuw gevoel van verbinding tussen de collega’s die in huidige tijden van individualisme en crisis zeer gewaardeerd wordt. Ook naar klanten toe merken collega’s dat het gemakkelijker wordt om het gesprek te voeren. Als ze klanten bijvoorbeeld niet meer verder kunnen helpen met energie besparen, is het nu ook gemakkelijker om over andere manieren van duurzaam leven te beginnen. - De kennis in de challenges geeft munitie om het gesprek te voeren
In een steeds verder polariserende maatschappij, kunnen de gesprekken over duurzaamheid heftig zijn. Gerlies’ dagelijkse duurzame keuzes worden geprezen door vrienden en kennissen, maar haar (vlieg)reizen passen niet voor iedereen in dat beeld. En dat leidt tot hevige discussies. De kennis en cijfers die de deelnemers kregen in de quizvragen gaven Gerlies munitie om het gesprek aan te gaan en te bespreken dat duurzaam leven niet ‘alles of niets’ hoeft te zijn. - Je houdt je duurzame voornemens vol door ze met je team te delen
In één van de acties kregen de deelnemers van De Duurzame Spelen de opdracht om een eigen doelstelling te formuleren op het gebied van duurzaamheid. Omdat de Vattenfall teams de acties gezamenlijk deden in de online sessies, hebben ze de doelstellingen met elkaar gedeeld. Dat bood niet alleen inspiratie, maar ook onderlinge ondersteuning om de doelen te behalen en te behouden.
Vattenfall heeft met De Duurzame Spelen als collectief een verdieping van de kennis en een blijvende toename van een duurzame mindset doorgemaakt. Het werken in teamverband en het voeren van gesprekken onderling hebben bij Vattenfall de grootste invloed gehad op blijvende verandering.
Jorissa Neutelings, destijds Directeur Digital Development van Vattenfall, zag dezelfde ontwikkeling na afloop van De Duurzame Spelen: “Wat mij enorm verraste, was de gesprekken die we daarna in het team met elkaar voerden. Door de Spelen was het opeens gewoon om elkaar op duurzaam gedraag aan te spreken en tips te delen. Door dat bewustzijn veranderde ons gedrag.”
PHI Factory kijkt nog steeds trots terug op De Duurzame Spelen. “We hebben met dit project bewezen dat het mogelijk is om de duurzame mindset in een grote organisatie een stapje omhoog te brengen. En dat geeft ons een heel goed gevoel en vertrouwen voor de toekomst.”